Bài viết được dịch từ https://letterstoanewdeveloper.com/2020/04/27/it-never-gets-easier-you-just-go-faster/

Chào các bạn lập trình viên mới vào nghề,

Xin chúc mừng! Hãy dành một phút để ăn mừng quyết định cho con đường sự nghiệp của bạn. Sẽ có rất nhiều việc khó khăn, sự thỏa mãn, những khoảnh khắc muốn ném laptop ra ngoài cửa sổ, và hàng đống thứ để học chờ đón bạn phía trước. Thực ra nghề nào cũng vậy và ai cũng gặp phải những điều như thế cả.

Là một lập trình viên, bạn sẽ giải quyết hàng đống câu đố và thêm hàng đống câu nữa. Rồi bạn sẽ ngủ mơ thấy cơ sở dữ liệu, căn chỉnh điểm ảnh hay những dấu ngoặc. Một lần tôi mơ thấy mình đi trên một con đường, mà con đường đó là những dòng code của tôi. Đó là giấc mơ đẹp. Tôi đã tìm ra một con bug.

Greg LeMond, một vận động viên đua xe đạp chuyên nghiệp ba lần vô định Tour de France từng nói về chuyên môn của mình: “Nó không hề dễ dàng, chỉ là bạn nhanh hơn mà thôi.”

Trên nhiều phương diện, đó cũng là mô tả về ngành phần mềm. Những câu đố khiến bạn trằn trọc sẽ dễ hơn trong một tháng hay một năm tới. Bạn sẽ học thêm nhiều khuôn mẫu (patterns) và cách tối ưu code mới (best practices). Rồi bạn sẽ gặp thêm nhiều thử thách khó hơn. Bạn sẽ lại trằn trọc, học hỏi và phát triển. Bạn sẽ thực hiện “vòng lặp” đó lần này đến lần khác.

Nhưng có một điều tôi muốn nói, đó là bạn sẽ tiếp cận những thử thách sau này với nhiều kinh nghiệm cũng như sự tự tin. Những gì chúng ta bỏ vào công việc là kĩ năng và kinh nghiệm đã được tích lũy. Nhưng nó không phải là một đường thẳng. Đôi khi công việc diễn ra suôn sẻ, đôi khi nó sẽ dễ hơn so với chúng ta tưởng tượng. Nhưng rồi sẽ có lúc chúng ta cảm thấy như đang mò mẫm trong bóng tối.

Một lần tôi được yêu cầu viết một ứng dụng WAP (ứng dụng cho điện thoại trước thời smartphone ra đời). Tôi không hề biết mình đang làm gì và rồi tôi như bị bỏ lại một mình với dự án. Tôi bắt đầu vẽ ra các màn hình, hít một hơi thiệt dài và viết code. Lúc đó thực sự khá khó khăn, nhưng tôi cũng rút ra nhiều bài học. Kĩ năng tiếp cận và chia nhỏ vấn đề của tôi được cải thiện lên nhiều. Tôi trở nên thoải mái trong việc xóa code cũ của mình đi vì chúng rất tởm. Rồi dự án cuối cùng cũng bị hủy, nhưng đó là một quyết định kinh doanh hoàn toàn đúng đắn. Qua đó tôi học được cách đánh giá sự cân bằng về giá trị kinh doanh - thời gian của tôi được dành vào những dự án có ưu tiên cao hơn.

Trong chuyến phiêu lưu của mình 20 năm sau, tôi lại lần nữa viết một ứng dụng di động và tôi đã áp dụng những gì tôi đã học được. Lựa chọn ngôn ngữ và framework mà tôi chưa từng sử dụng trở nên ít đắn đo và dè chừng. Việc biết việc gì là quan trọng vào thời điểm nào giờ đã trở nên dễ dàng. Giải quyết triệt để từng vấn đề khó khăn một và khi đã có được khuôn mẫu để xử lý chúng thì code là dễ.

Con đường học vấn không bao giờ là một đường thẳng thì con đường sự nghiệp cũng vậy. Nó là của bạn và do bạn. Những gì bạn làm ngày hôm nay không phải là việc bạn sẽ làm trong mười năm tới. Có thể bạn sẽ có hứng thú với các mảng khác trong ngành phần mềm, hoặc vẫn là một lập trình viên. Đó là cuộc sống của bạn và lựa chọn nào cũng hợp lý cả. Một đồng nghiệp của tôi giờ đã đi bán microphone làm bằng tay, thằng khác đi làm phô-mai sữa dê ở tận vùng núi Catalan Pyrenees. Quan điểm cá nhân của tôi là khi bạn cần đưa ra quyết định cho sự nghiệp của mình, hãy chọn cái bạn hứng thú nhất vào lúc đó. Như việc bạn sẽ học nhanh hơn khi bạn hứng thú với chủ đề đó, và bạn sẽ code tốt hơn (hoặc làm phô-mai ngon hơn) khi bạn hứng thú trong công việc của mình.

Tôi muốn nói nhiều điều hơn nữa, nhưng bức thư này cũng dài rồi. Tôi sẽ đưa ra vài lời khuyên ngắn gọn trước khi kết thúc.

  • Bạn thuộc về nơi này. Đừng nghi ngờ chuyện đó.
  • Học cách debug thiệt tốt. Đó là kỹ năng và bạn cần có nó.
  • Nếu bạn không tôn trọng sếp mình, hoặc họ không tôn trọng bạn, hãy tìm một ông sếp khác.
  • Học là một phần trong công việc. Hãy dành thời gian cho nó.
  • Đừng ngại deploy code của bạn lên production.
  • Hãy là một đồng nghiệp tốt. Bạn sẽ đạt được nhiều cũng như học hỏi nhanh hơn.
  • Hỏi thiệt nhiều. Có khi ai đó cũng cần nghe câu trả lời đó.
  • Và cuối cùng, hãy vui vẻ lên! Bạn xứng đáng điều đó!

Chúc các bạn may mắn!

Thân ái,

Rebecca Campbell